پیشنهادهایی برای شما

نیاز به مشاوره دارید...

زمان مورد نیاز برای مطالعه:
تاریخ انتشار:
1400-06-28
دسته بندی:
Blog
4.7/5 - (26 امتیاز)
اصول و مبانی کنترل عفونت های بیمارستانی

فهرست مطالب

اصول و مبانی کنترل عفونت های بیمارستانی

عفونت چیست؟

بشر از ابتدای آفرینش همواره در حال پیدا کردن راه هایی جهت محافظت خود در مقابل عوامل طبیعی مثل سرما، گرما و بسیاری از عوامل بیماری زا و عفونت زا بوده و هدف وی بقای نسل خویش بوده است.

در تعریف لغوی عفونت، فاسد شدن یا برگشتن طعم چیزی بیان می شود؛ اما به خاطر وجود ابعاد گسترده آن به ذکر برخی تعاریف تخصصی می پردازیم.

۱‍- اختلال در علائم حیاتی اعم از درجه حرارت و تغییر تعداد گلبول های خون و بر هم زدن تعادل طبیعی بدن، توسط ارگانیزم های بیماری زا
۲- استقرار عوامل متنوع بیماری زا شامل انواع باکتری، ویروس، قارچ و انگل ها در بخش های مختلف بدن میزبان

در نتیجه عفونت زمانی بروز می کند که عامل بیماری زا وارد بدن میزبان شده و با تحریک سیستم ایمنی باعث اختلال در عملکرد طبیعی بدن می شود.
لازم به ذکر است، حالت حاد بیماری زمانی اتفاق می افتد که عامل مهاجم بتواند به طور فعال و زنده در خارج از سیستم ایمنی بدن فرد باقی بماند. اما در صورتی که وارد سیستم ایمنی بدن شده و به جهت مقاومت در برابر انهدام خود، نقطه ای از بدن میزبان را برای تجمع انتخاب کند، شاهد حالت مزمن بیماری خواهیم بود.

پس در ابتلا به یک عفونت، نه تنها وجود قابلیت پذیرش بیماری در انسان و کاهش مقاومت عمومی بدن او لازم است، بلکه میکروب مهاجم نیز باید از قدرت بیماری زایی کافی برخوردار باشد. تا بتواند شرایط مناسب و مساعدی برای ابتلاء به بیماری ها را فراهم نماید.

چگونگی مقاومت بدن در برابر عفونت

 

عوامل مهمی برای مقاومت بدن در برابر عفونت تاثیر گذارند.

 

بدن ما برای دفاع در برابر عوامل ایجاد کننده عفونت یا همان میکروارگانیسم ها (که مهمترین آنها عبارت اند از: ویروس ها، باکتری ها، ریکتزیا ها، قارچ ها و انگل ها) مجهز به موانع بازدارنده و سیستم های دفاعی قوی به شرح زیر می باشد:

۱-  پوست: به دلیل دارا بودن PH ویژه، اسید های چرب و لیزوریم ها اولین و قوی ترین سد دفاعی بدن است.
۲-  سطوح مخاطی: معده با تغییرات PH و دستگاه فوقانی تنفس با حرکات مداوم مژک ها و ترکیب ویژه ترشحات بزاق و مجاری مختلف بدن عمل دفاعی انجام می دهد.
۳-  سیستم ایمنی: عملکردهای گوناگون سیستم دفاعی در خارج از بدن برای جلوگیری از عوامل عفونت زا نقش خود را به خوبی ایفا می کنند. اما در خارج از بدن عوامل بیماری زای متعددی وجود دارند که ممکن است در صورت بروز اختلال در هر یک از مکانیسم های دفاعی بدن، بتوانند به آن دخول نموده و ایجاد بیماری کنند.

عوامل بیماری زا برای ورود به بدن ما یکی از راه های زیر را انتخاب می کنند:

۱- تماس مستقیم: از طریق ترشحات بدن همچون خلط، چرک، ادرار و ترشحات زخم های باز.
۲- تماس غیر مستقیم: تماس با وسایل و ابزارهای آلوده به عوامل بیماری زا مانند ظروف، رخت خواب و ملحفه، تجهیزات و ابزارهای طبی مشترک و غیره.
۳- سرایت از طریق حاملین و ناقلین میکروارگانیسم ها: شامل انسان، حشرات و برخی عوامل بیماری زای محیطی (گرد و غبار / آب و هوا) که به راحتی عفونت ها را از فردی به فرد دیگر انتقال می دهند.

 

 

تعریف عفونت بیمارستانی

سقراط سال ها پیش در کتابی درباره عفونت های زایمانی و علل شیوع آن مطالبی نوشته بود. اما شناخت گسترده و دقیق انواع عفونت ها در چند ده سال اخیر مرهون ساخته شدن آسایشگاه ها و بیمارستان های خاصی برای بیماری های مرگ آوری همچون سل، آبله، طاعون و جزام می باشد.

عفونت بیمارستانی (Infections Nasocomial) به عفونتی اطلاق می شود که بیمار در زمان بستری بودن به آن دچار نبوده و ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از پذیرش بیمار در بیمارستان ایجاد می شود، به شرط آنکه در دوره کمون آن نبوده باشد.
عفونت های بیمارستانی یک مشکل جدی مراکز بهداشتی درمانی می باشند و هرساله هزینه های زیادی را به بیماران و مراکز بهداشتی درمانی تحمیل می کنند. در حال حاضر در کشورهای پیشرفته میزان این عفونت ها حدود ۱۰٪  موارد بستری و در کشورهای در حال توسعه حدود ۲۵٪ تخمین زده می شود.

زمانی بیماران ترخیص شده در گروه مبتلایان به عفونت بیمارستانی گنجانده می شوند که:

الف) ۷ الی ۱۰ روز پس از مرخص شدن بیمار که به علت داخلی بستری بوده و هیچ نوع جراحی خاصی بر روی وی انجام نشده است.

ب) تا ۳۰ روز پس از ترخیص به علت جراحی، در صورتی که ایمپلنت برای مریض کار گذاشته نشده باشد. مانند: لاپاراتومی، آپاندکتومی و هرنی.

ج) تا یک سال بعد از جراحی که برای بیمار ایمپلنت کار گذاشته شده باشد. هنچون جراحی های ارتوپدی که در آن پیچ، پین، پلاک و … در بدن بیمار کار گذاشته می گردد.

به طور کلی سه گروه از افراد در معرض ابتلاء به عفونت های بیمارستانی هستند:

۱-  فرد بیمار
۲- کارکنان سیستم درمانی
۳-  افراد جامعه

هر یک از اعضای بدن انسان می تواند دچار عفونت بیمارستانی گردد ولی در این بین عفونت دستگاه ادراری با سهم ۴۲% در رده ی اول قرار دارد. پس از عفونت ادراری، عفونت های ناشی از زخم جراحی با ۲۴٪، عفونت دستگاه گردش خون با ۵ الی ۱۰٪ و عفونت دستگاه تحتانی با ۱۱٪  و عفونت پنومونی با ۱۵٪ شایع ترین انواع عفونت بیمارستانی هستند.

در مطالعات ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ، ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺍﺩﺭﺍﺭﻱ، ﺷﺎﻳﻊ ﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ ﻛﺸﻨﺪﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﺤـﺴﻮﺏ ﻣـﻲگردند. با این حال در بسیاری ﺍﺯ ﻣﺮﺍﻛﺰ بهداشتی درمانی، ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﻲ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﮔﺮﺩﺵ ﺧﻮﻥ، ﻋﻠﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﻣﺮﮒ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.

در جدول۱ ریسک فاکتورهای مهم در هر بخش نشان داده شده است.

Risk factors site
Advanced age

Female sex

Breaks in closed system

Failure of personnel hand washing

Urinary tract or catheterization

Instrumentation

Severity of illness

Urinary Tract
Underlying disease

Altered mental status

Diabetes

Alcoholism

Intubation

Mechanical ventilation

Respiratory therapy equipment

Tracheostomy

Malnutrition

Thoracoabdominal surgery

Histamine ll blockers, antacids

Severity of illness

Pneumonia
Extremes of age

Underlying disease

Immunosuppression

Burns

Intravasclar devices

Severity of illness

Bloodstream (primary)
Advanced age

Malnutrition

Wound classification

Prosthesis

Type of procedure

Preoperative shaving

Severity of illness

Surgical wound

تقسیم بندی عفونت های بیمارستانی

عفونت های بیمارستانی براساس تعاریف ارائه شده توسط سازمانهای جهانی مانند سازمان (Prevention and Control Disease for Center) CDC به سه نوع ذیل تقسیم می گردند:

– عفونت بیمارستانی اسپورادیک (شخصی): شامل عفونتهایی است که به ندرت، بی قاعده و بدون هیچ الگوی مشخصی رخ می دهند.

– عفونت بیمارستانی آندمیک (بومی): شامل عفونتهایی است که دارای منبع آندوژن (درون زا) بوده و به طور مداوم و با تناوب قابل پیش بینی در یک منطقه جغرافیایی، جمعیت و دوره زمانی خاص رخ می دهند.

– عفونت بیمارستانی اپیدمیک (همه گیر)نشان دهنده یک افزایش مشخص و دور از انتظار در وقوع بیماری است و دارای منبع اگزوژن (برون زا) می باشد.

بیشتر عفونتهای بیمارستانی آندمیک هستند، بنابراین با یک تناوب قابل پیش بینی رخ داده و ارتباطی با سایر عفونتهای بیمارستانی که در مراکز درمانی دیگر رخ می دهند، ندارند. چنین عفونتهایی اغلب منبع آندوژن داشته و در افرادی که دچار نقص سیستم ایمنی بوده یا سالمندان رخ می دهند.

عفونتهای اپیدمیک که به طور موقت روی می دهند، دارای یک منبع مشخص (اگزوژن) بوده و از طریق انتقال از شخصی به شخص دیگر گسترش می یابند. این عفونت ها اکثراً در حین مراحل درمانی یا استفاده از ابزار خاص انتقال می یابند. اگرچه عفونت های اپیدمیک عموماً بی قاعده اتفاق می افتند ولی در بعضی بخش های خاص مثل واحد های مراقبت های ویژه (ICUs)درصد قابل توجهی از موارد، ممکن است بصورت خوشه ای ظاهر شوند.

به هرحال افزایش عفونت های خاص مانند عفونت های بخش جراحی با گروه A استرپتوکوک ها (SSI) یا عفونت های جریان خونی (BSIs) که عامل آنها ارگانیسم های غیر معمول گرم منفی هستند، احتماال بصورت اپیدمیک بروز می کند. توصیه شده است که در صورت وقوع حتی یک مورد از این عفونت ها، احتمال اپیدمی از نظر دور نشود، زیرا این قبیل عفونت ها بندرت بصورت اسپورادیک ( تک گیر) ظاهر می شوند.

انواع عفونت بیمارستانی

 

عفونت های بیمارستانی طی دوره ای به بیماران منتقل می شوند.

 

عفونت‌های بیمارستانی انواع متفاوتی دارند که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

  • عفونت‌ زخم عمل‌ جراحی‌
  • عفونت خون یا سپسیس
  • عفونت های ادراری

عفونت زخم جراحی

به عنوان یکی از عفونت های بیمارستانی، ناشی از عفونت باکتری می باشد. این آلودگی عموما در حین جراحی و یا پس از آن ایجاد مشکل می کند. این مشکلات شامل، آسیب در عضو، عفونت در خون، نقص در فرایند محل جراحی و حتی مرگ فرد، می شود.
به طور معمول عوارض شایع در این عفونت ۵ تا ۱۰ روز پس از جراحی بروز می کند، ولی در برخی از موارد این علائم می تواند بعد از چند هفته نیز بروز کند. از مهم ترین این علائم می توان به چرک و تجمع‌ سایر مایعات‌ در اطراف‌ بخیه‌ها، درد و قرمزی‌ اطراف زخم‌ جراحی‌ و در برخی از موارد
تب نیز، اشاره نمود. بروز این علائم دلایلی دارد. این دلایل عمدتا ناشی از برخی از باکتری ها شامل استرپتوکوک‌ها، استافیلوکوک‌ها یا سایر میکروب‌ها می شود.

بروز و خطر این میکروب ها بسیار زیاد است؛ به طوری که علی‌رغم‌ انجام روش‌های‌ ضدعفونی‌کننده‌ جدید قبل‌ از عمل‌ جراحی‌ و مراقبت‌های‌ سطح بالای‌ پس‌ از عمل‌، این عفونت ها همچنان فرصت بروز را پیدا می کنند.
برخی از موارد زمینه ای در بدن و ویژگی بیماران، می تواند افراد را در معرض بیشتر این عفونت قرار دهد. برای مثال افراد مسن بیشتر از جوانان دچار این نوع عفونت می شوند. تغذیه ناکافی و ناصحیح، هر گونه بیماری‌ مزمن‌ به‌ ویژه‌ دیابت، استفاده‌ از داروهای‌ سرکوبگر دستگاه ایمنی‌، جراحی‌
دستگاه‌ گوارش‌، چاقی بیش از حد افراد و ابتلا به بیماری صرع، می تواند احتمال ابتلا به عفونت های این چنینی در بیمارستان را افزایش دهد.

برای پیشگیری از ابتلا به این عفونت، راه های زیر در نظر گرفته می شود:

تجویز آنتی‌بیوتیک قبل از عمل جراحی در زمان مناسب
• اطمینان از انتخاب بهترین وضعیت ممکن قبل از جراحی، برای بیمار
• استفاده از محلول‌های ضدمیکروبی در اطراف برش جراحی
• استفاده‌ از آنتی‌بیوتیک‌های‌ خاص‌ مثل‌ نئومایسین‌ پیش‌ از جراحی‌ در دستگاه‌ گوارش‌ برای‌ استریل‌ کردن‌ لوله‌ گوارشی‌
• رعایت نکات استریل مانند از بین بردن هر نوع باکتری یا سایر میکروارگانیسم‌ها، مثل ویروس‌ها یا انگل‌ها، در اطراف محل جراحی و همچنین ابزار آلات اتاق عمل
• استفاده کارکنان اتاق عمل از لباس‌، کلاه و ماسک تمیز و استریل
• کاهش استفاده‌ از بخیه‌ ( استفاده از بخیه، تنها در موارد بسیار ضروری)
• پاک کردن پوست قبل از جراحی از هر گونه آلودگی
• انتخاب آنتی‌بیوتیک مناسب برای زمان بعد از عمل
• برنامه ریزی صحیح برای زمان و طول دوره مصرف آنتی‌بیوتیک در دوز مناسب
• کوتا‌ه‌کردن موها (به جای تراشیدن) اطراف محل برش جراحی
• تنظیم سطح قندخون در سطح مناسب در افراد دیابتی. (افراد دیابتی که جراحی قلب دارند، نیاز به نگهداری و دقت بیشتری دارند)
• تنظیم و حفظ دمای بدن در حد طبیعی در بیمارانی که جراحی روده بزرگ دارند.

بسیاری از موارد علی رغم نگهداری و رعایت اصول بهداشتی، افراد دچار این نوع عفونت می شوند. به همین منظور روش های درمانی، نیز در نظر گرفته می شود. در بسیاری از موارد، برای این که مقاومت باکتری و همچنین میزان عفونت مشخص شود، نیاز به کشت در محل آلوده می باشد.
در بیشتر این موارد، باکتری به درمان‌های آنتی‌بیوتیکی معمول پاسخ نمی‌دهد. در موارد ساده تر، درمان خوراکی آنتی بیوتیک نیز موثر می باشد. در موارد جدی تر بروز عفونت، تجویز آنتی‌بیوتیک از طریق وریدی صورت می گیرد. در بیمارنی که از پروتز استفاده می کنند و دچار عفونت شدید شده اند، خارج کردن
پروتز در دستور کار قرار می گیرد. برای خارج کردن چرک، آبسه (تجمع مایع عفونی) و یا هماتوم (تجمع خون و لخته خونی که می‌تواند عفونی شود)، لازم است محل برش جراحی، دوباره باز شود. در کنار بسیاری از درمان ها نیاز به مراقبت های حمایتی مانند برخی مایعات و داروها برای کاهش تب، و همچنین
داروهای مسکن نیز، می باشد. بستری شدن در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) جهت درمان نیز در برخی از موارد به شدت توصیه می گردد. به طور کلی استفاده‌ از کیسه‌ گرم‌ یا کمپرس‌ گرم، تعویض لباس ها در صورت بروز ترشحات از زخم نیز، از ضروریات درمان به شمار می آید.

عفونت خون یا سپسیس (sepsis)

این عفونت می تواند باعث بروز شوک در افراد گردد. در عفونت خون یا سپسیس، وضعیت بدن بسیار بغرنج می باشد؛ چرا که عفونت از طریق خون در تمام بدن، منتشر می شود. در هنگام بروز این عفونت، مواد مغذی و اکسیژن، به خوبی به اندام های حیاتی نمی رسند. این امر به دلیل وجود لخته خون و کاهش
جریان خون، ایحاد می شود. در موارد پیشرفته، مرگ چند اندام نیز، از نتیجه این عفونت بروز می کند. در شرایط بسیار وخیم، عفونت خون، موجب افت سریع فشار خون می شود. این امر خود منجر به بروز شوک عفونی می گردد. شوک عفونی بسیار خطرناک است و آثار زیان باری مانند نارسایی ریه ها، کلیه ها، کبد
و در نهایت مرگ، به وجود می آورد. باید در نظر داشت که، عفونت خون در اثر واکنش سیستم دفاعی بدن در مقابل عوامل عفونی از قبیل باکتری، ویروس و یا قارچ نیز به وجود می آید.

برخی از افراد به دلایل زمینه ای بیشتر در معرض ابتلا به این عفونت قرار می گیرند. به طور کلی افرادی که دجار ضعف ایمنی شدید هستند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت خونی قرار می گیرند. ضعیف شدن سیستم ایمنی می تواند در اثر برخی از بیماری ها مانند دیابت و ایدز، و یا حتی برخی از داروها مانند داروهای
شیمی درمانی و یا استروئیدها، به وجود آید. بیماران سرطانی به دلیل استفاده از داروهای قوی و همچنین افرادی که سابقه پیوند عضو داشته اند نیز، در صف اول ابتلا به این عفونت قرار دارند. نوزادان و کودکان نیز با توجه به عدم تکامل سیستم ایمنی بدنشان، در معرض خطر می باشند. افراد مسن و مبتلایان به بیماری
دیابت نیز، در گرئه افراد پرخطر قرار می گیرند. به طور کلی افرادی که در بیمارستان بستری شده اند و مواجهه با تزریق وریدی، زخم های جراحی و یا زخم های بستر داشته اند، باید بیشتر از دیگران به مساله عفونت خونی توجه کنند.

علل عفونت خون

عامل اصلی در این بیماری میکروب ها هستند. این در حالی است که در برخی از موارد باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها نیز می توانند مشکل ساز باشند. در این میان، عفونت باکتریایی خون از شایع ترین آن ها می باشد. پخش شدن برخی از عفونت ها در بدن مانند، عفونت ریه (پنومونی)، عفونت مثانه و کلیه (عفونت ادراری)،
عفونت پوست (سلولیت)، عفونت شکم (مثل التهاب آپاندیس)، عفونت استخوان و عفونت مغزی (مثل مننژیت)، باعث ایجاد عفونت خون می شوند. در واقع عفونت های پس از عمل جراحی هم می توانند موجب عفونت خون گردند.

چه افرادی که بیشتر در معرض این بیماری قرار می گیرند؟

افراد مسن و همچنین افرادی که از داروهای سرکوب گر سیستم ایمنیف استفاده می کنند، در صف اول ابتلا به این بیماری قرار دارند. برای مثال افرادی که عمل پیوند عضو داشته اند، نیز در این گروه قرار می گیرند. بیمارانی که از درمان های شیمی درمانی یا پرتودرمانی، استفاده می کنند نیز در گروه افراد پر خطر قرار می گیرند.
با توجه به این که طحال عضوی کلیدی برای مبارزه با عفونت ها در بدن به حساب می آید، افرادی که طحال خود را قبلا با جراحی از بدن خود خارج کرده اند، باید بیشتر از سایرین به این امور توجه کنند.
استفاده از داروهای استروئیدی را به مدت طولانی، مبتلایان به بیماری ایدز، دیابت و یا سیروز کبدی، مبتلایان به عفونت های ذات الریه، مننژیت، سلولیت (عفونت پوست) و عفونت دستگاه ادراری و همچنین افرادی که دچار سوختگی و جراحت شدید در پوست خود هستند، در معرض شدید ابتلا به عفونت خونی هستند.

علائم عفونت خون

با توجه به این که عفونت خون می تواند در عضوهای مختلف و در قسمت های مختلف بدن ایجاد شود، علائم گسترده ای مانند تنفس تند و تغییر در وضعیت روانی از قبیل کاهش سطح هوشیاری و گیجی، می تواند بروز کند. بروز تب و لرز، ضربان سریع قلب، افت فشار خون، سردرگمی و سراسیمه بودنف بروز سرگیجه
بی دلیل،کاهش ترشح ادرار، تهوع و استفراغ، اسهال، بثورات پوستی و به ویژه بثورات قرمزرنگ و یا نقاط قرمز رنگ در بدن و همچنین درد مفاصل مچ دست، آرنج، پشت، ران، زانو و مچ پا، از اصلی ترین علائم بروز عفونت خونی در نظر گرفته می شود.

راه های تشخیص عفونت خون

به طور کلی اصلی ترین راه تشخیص غفونت خون، انجام صحیح آزمایش خون می باشد. همچنین آزمایش خلط، ادرار، مایع نخاع و یا محتویات آبسه، نیز از راه های ضروری به شمار می آید. در برخی از موارد تصویربرداری با اشعه X از قفسه سینه برای بررسی ذات الریه و سی تی اسکن از شکم، نیز توصیه می شود.
البته باید در نظر داشت که انجام به موقع واکسیناسیون کودکان، بسیار در کاهش این عفونت موثر عمل می کند. باید در نظر داشت بیماران در هنگام بستری نیاز به ماسک اکسیژن دارند و آنتی بیوتیک وریدی به بیمار تجویز می شود. همچنین به منظور جبران افت فشار خون، پزشک ممکن است استفاده از محلول
نمکی و یا سالین را به بیمار تجویز کند. در بسیاری از موارد در صورت بروز عفونت در شکم، جراحی برای تخلیه، توصیه می گردد. بنا به شدت و اثر عفونت خون، ممکن است دیالیز کلیه لازم باشد.

زمان مراجعه به پزشک

در بسیاری از موارد مراجعه سریع به پزشک در هنگام احساس علائم، بسیار اثرگذار می باشد. برای مثال در نوزادی که دچار تب، بیحالی، کم شیر خوردن، تغییر رفتار و یا دارای بثورات پوستی غیرعادی شده است و همچنین سنی کمتر از دو ماه دارد، نیاز فوری به مراجعه به پزشک وجود دارد. به طور کلی بروز هرگونه
گیجی، سرگیجه، تپش قلب، تنفس سریع، تب، لرز و بثورات پوستی شدید، نیاز به مراجعه فوری به پزشک را فراهم می کند.

پیشگیری از عفونت خون

مهم ترین راه، جلوگیری از بروز آن در نظر گرفته می شود. رعایت ساده در شست و شوی دست ها و بهداشت بدن، منجر به پیشگیری از عفونت خون، می شود.

عفونت های ادراری

بطور معمول ۵ الی ۱۰٪  بیماران بستری دچار عفونت بیمارستانی می شوند. این عفونت تنها در امریکا دست به گریبان بیش از ۲ میلیون نفر، می شود و سبب حدود ۸۸۰۰۰ مرگ را می شود. باید توجه داشت که عامل ۴۰ الی ۴۵٪ عفونت بیمارستانی عفونت ادراری است،حدود ۸۰٪  بعلت استفاده از سوند و
حدود ۲۰٪ بعلت دستکاری مجاری ادراری دچار این عفونت می گردند.
در حدود ۱۵ الی ۲۰٪  از بیماران، ابتلا به این بیماری را از طریق آلودگی میکروبی داخل مجرا، به دست می آورند. همچنین باید در نظر داشت که عفونت در کیسه جمع آوری در ۲۴ الی ۴۸ ساعت بعد از استفاده، ظاهر می شود.
در یک مثانه معمولی تعداد میکروب در CC در فاصله ۲۴ تا ۴۸ ساعت به ۱۰۵ مورد  می رسد. این در حالی است که راه اصلی ورود میکروب پری اورترال است.

عوارض عفونت ادراری

از اصلی ترین عوارض این عفونت می توان به باکتری اوری، باکتریمی (در واقع، ۳٪ باکتریواوری سبب باکتریمی می شود)، پیوری، پیلونفریت و سپسیس و نارسایی مولتی ارگان و مرگ، اشاره نمود.

جلوگیری از عفونت مجاری ادراری

برای جلوگیری از عفونت مجاری ادراری، باید تنها در مواقع ضروری از سوند استفاده نمود. در واقع روش اسپتیک برای سوند زدن رعایت شود.( روش آموزش و یادآوری آموزش به فواصل توصیه می گردد). دستکاری یا بازکردن سیستم باید به حداقل رسانده شود و همچنین سوند تنها در مدت زمان ضروری استفاده گردد و در اولین فرصت سوند خارج گردد.
در هنگام قرار دادن سوند، اتصالات محکم بسته شود. باید در نظر داشت که استفاده ازمواد ضد باکتری موضعی، ضد عفونی کیسه و استفاده از کاتتر حاوی بنرات نفره در موضوع پیشگیری مورد تائید همگان قرار نگرفته است و لازم است استفاده از آن ها تنها به صورت ضروری، انجام شود.
دکر این نکته ضروری است که کاتتر کاندومی برای مردان بدون انسداد مناسب است مه در صورت عدم رعایت، ریسک عفونت برابر با کاتتر است. همچنین مصرف آنتی بیوتیک در ۴ روز اول سوند گذاری عفونت را کم می کند، اما افزایش ریسک میکروب مقاوم و قارچ را بیشتر می کند.
سوند گذاری متناوب برای جلوگیری از سوند گذاری طولانی و ایجاد عفونت مفید است و بخصوص در جوانان با ضایعه نخاعی توصیه می شود. اما باید در نظر داشت که سوند گذاری متناوب در مواردی که امکان ایجاد تروما هست به هیچ وجه نباید انجام شود. به طور کلی درمان UTI بیمارستانی بر اساس نوع میکروب و کشت آنتی بیوگرام، همواره منطقی به شمار می آید.

دلیل اهمیت عفونت های بیمارستانی

هر سال دو میلیون نفر بیمار در بیمارستان دچار عفونت می‌شوند این عفونت ها را که عفونت‌های بیمارستانی (Infection Nosocomial) می‌نامند، عبارتند از عفونت‌هایی که به هنگام پذیرش بیمار در بیمارستان وجود نداشته یا در دوره کمون خود بیماری نباشد، که موجب مرگ بیش از ۱۹٫۰۰۰ نفر و تحمیل هزینه‌ای بیش از ۴٫۵ میلیون دلار در سال می‌باشد.
علیرغم اینکه یک سوم از عفونت‌های بیمارستانی قابل کنترل هستند، اما این شکل همچنان در کشورهای توسعه یافته و نیز در حال توسعه به عنوان یک خطر کاملا جدی مطرح است.

از آنجایی که بیمارستان‌ها مهمترین مرکز در ارائه خدمات بهداشتی، درمانی محسوب می‌شوند به دلیل داشتن شرایط خاص از نظر پذیرش افراد با بیماری‌های مختلف ،وجود افراد مختلف ارائه دهنده خدمات، رفت و آمد ملاقات کنندگان و همراهان بیمار به عنوان مرکز انتقال عفونت به شمار رود. پیشرفت‌های تکنولوژیکی، کاهش مقاومت انسانها، پیدایش داروهای جدید و در نتیجه کاهش مقاومت دفاعی بدن باعث شده که به تنوع و تعداد عفونت‌های بیمارستانی اضافه شود. این تحقیق با توجه به اهمیت بالینی این مشکل که در بالا توضیح داده شد و عدم وجود آمار دقیق عفونت بیمارستانی در سطح کشور به ویژه در استان قم، در بیماران بستری در یکی از بیمارستان‌های بزرگ قم در سال ۱۳۸۶ که به دلایل خاص از ذکر نام آن معذوریم انجام شده. نتایج این مطالعه ضمن مقایسه با آمارهای بین المللی و کشف اشکالات موجود در سیستم خدمات رسانی، ما را به تبیین مقررات خاص جهت کاهش میزان مرگ و میر بیماران بستری شده مبتلا به عفونت بیمارستانی، ملزم می‌نماید.

عفونت های بیمارستانی عواقبی دارند که موجب اهمیت بالای آنان می شود. از جمله این عواقب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- بیماری و مرگ و میر افراد بستری شده در بیمارستان
۲-  بالا رفتن هزینه های ناشی از طولانی شدن استقرار بیمار در بیمارستان و هزینه های ناشی از اقدامات تشخیصی و درمانی راه های انتقال میکروارگانیسم ها در بیمارستان
۳-  طولانی شدن زمان ﺑﺴﺘﺮﻱ بیمار ﺩﺭ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ

میکروارگانیسم ها به چه طریقی می توانند منتقل شوند؟

۱- انتقال از طریق هوا (Airborne)
۲- انتقال از طریق تماس (Contact): مهم ترین راه انتقال عفونت های بیمارستانی، تماس است. تماس ﺑﻪ ﺳﻪ زیر مجموعه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ :

– تماس مستقیم: تماس سطوح مختلف بدن و منتقل شدن فیزیکی میکروارگانیسم ها بین فرد مبتلا به عفونت و میزبان حساس.
– تماس غیر مستقیم: تماس میزبان حساس با شیء آلوده به میکروارگانیسم ها همچون سوزن، پانسمان، دستکش آلوده و ….
– قطره (Droplet): قطره تولید شده توسط فرد مبتلا به عفونت حین عطسه، سرفه و صحبت کردن و یا حتی ساکشن کردن یا برونکوسکوپی و مواجهه آن قطره با ملتحمه، مخاط بینی یا دهان.

۳- – انتقال از طریق اشیا مشترک و آلوده به میکروارگانسم ها مانند غذا، آب، داروها و غیره.
۴-  انتقال از طریق جانداران ناقل همچون مگس، پشه و موش. (لازم به ذکر است که این جانداران اهمیت چندانی در انتقال میکروارگانیسم ها ندارند.)

 

انتقال میکروارگانیسم ها به روش های مختلفی شکل می گیرد.

 

بررسی آمار بیماران مبتلا به عفونت های بیمارستانی

تحقیقی در ارتباط با عفونت در یکی از بیمارستان‌های بزرگ قم در سال ۱۳۸۶ که به دلایل خاص از ذکر نام آن معذوریم انجام شده. نتایج این مطالعه ضمن مقایسه با آمارهای بین المللی و کشف اشکالات موجود در سیستم خدمات رسانی، ما را به تبیین مقررات خاص جهت کاهش میزان مرگ و میر بیماران بستری شده مبتلا به عفونت بیمارستانی، ملزم می‌نماید.

از میان ۲۱۰۵۴ بیمار مورد بررسی در طول یکسال تعداد ۱۰۵ بیمار با متوسط سن (۲۶.۴±۶۴.۱۶) سال و (محدوده سنی بین ۳۰ روز تا ۱۲۶ روز) به عفونت بیمارستانی مبتلا شدند و ۱۹ نفر بعد از ۴۸ ساعت مردند. تعداد زنان بستری شده ی مبتلا به عفونت بیمارستانی ۵۰ نفر وتعداد مردان ۵۵ نفر بودند. میزان بروز عفونت ۳۵ در ده هزار بیمار بود. در این تحقیق باکتری‌ها، ویروس‌ها وقارچ‌ها به عنوان عوامل ایجاد کننده عفونت ثانویه در بیماران بستری شده در بیمارستان جدا سازی گردید.
در این مطالعه باکتری‌های جدا شده از افراد مبتلا شده به عفونت بیمارستانی به ترتیب عبارتند از:
از ۳۷ (۳۵.۲٪) نفر E.coli
از ۱۴نفر(۳۳/۱۳)Gram positive Cocci
از ۱۲ نفر (۱۱/۴۲) Enterobacter
از۱۰ نفر (۹/۵۲) Alkaligenes
از۹ نفر(۸/۵۷)Klebsiella
از۸ نفر (۷/۶۱) Pseudomonas
همچنین از ۵ نفر(۴/۷۶)HBS Virus و از ۴ نفر (۳/۸۰) HCV Virus جدا شد.
همچنین از ۴ نفر (۳/۸۰) قارچ Candida albicans و از ۲ نفرقارچ (۱/۹۰) Aspergillus جدا شد.
چگالی بروز عفونت در بخش‌های ICU ۸۶٫۶۰، درCCU ۳۹٫۶۴، دربخش داخلی ۳۷٫۷۱، در بخش جراحی ۲۸٫۶۷، در ارتوپدی ۱۴٫۱۹، در بخش کودکان ۱۲٫۴۲، درعفونی ۹٫۷۷، در بخش قلب ۵٫۴، در بخش نفرولوژی ۴٫۶۷ و در بخش گوش وحلق وبینی ۲٫۴۴ بیماردر ده هزار بیمار–روز بدست آمد.
بر اساس تست Corrolation ارتباط معنی داری بین افزایش سن وافزایش میزان بروز عفونت بیمارستانی بوضوح دیده شد  همچنین با انجام این تست هیچ ارتباطی بین جنسیت و میزان شیوع عفونت بیمارستانی مشاهده نشد.

نتیجه گیری

درطول سال ۱۳۸۶-۱۳۸۷ در بین بیماران بستری در بخش‌های مختلف بیمارستان،تعداد ۱۰۵ بیمار مبتلا به عفونت بیمارستانی بر اساس پارامتر‌های مراقبتی عفونت بیمارستانی شناخته شد که  ۵۰ نفر( ۴۷.۶۱ ) زن و ۵۵ نفر مرد( ۵۲.۳۸ )بودند. میزان بروز عفونت بیمارستانی در سال ۱۳۸۶ در این مطالعه ۳۵ در ده هزار بیمار به دست آمد. با توجه به طول مدت تحقیق، بروز یک ساله موارد عفونت بیمارستانی برابر ۰.۳۵٪ می باشد. همچنین با توجه به نتایج به دست آمده مشخص شد که عفونت بیمارستانی با عوامل مشخص در رنج سنی ۶۰–۹۰ سال بیشترین بروز را به دلیل نقص‌های سیستم ایمنی، آویتامینوز، دیابت، جراحی‌ها، پنومونی و کادر درمان(عدم رعایت بهداشت توسط پزشک وپرستار) ایجاد می‌شود. بعد از این رنج در نوزادان بستری بیشترین بروز مشاهده شد. فراوانی نسبی عفونت بیمارستانی در این مطالعه از طریق سوند‌های ادراری (۴۲٪)، زخم جراحی شده(۲۴٪)، مجاری تحتانی تنفسی(۱۸٪)، جریان خون(۱۲٪) و باقی ارگانها(۱۴٪)بود، که نشان می‌دهد عوامل باکتریال وقارچی با تشکیل بیوفیلم بر روی تجهیزات داخل رگی وسوند‌های ادراری، منجر به بروز عفونت وحتی مرگ می‌شوند. لذا توجه به نتایج این گونه تحقیقات و پیشگیری از وخامت حال بیماران و مرگ ومیر آنها با کمی‌توجه و رعایت اصول پیشگیری از بروز این عفونت‌ها بسیار ضروری می‌باشد. نتایج بدست آمده از این تحقیق در مقایسه با تحقیقات دیگر بروز عفونت بیمارستانی کمتری را در این بیمارستان نشان می‌دهد که به استفاده بموقع مداخلات پزشکی، شستن دستها، آموزش بهداشت، نظارت مستمر مسئولان، استفاده درست از وسایل یکبار مصرف، استفاده کنترل شده آنتی بیوتیک‌ها و مراقبت صحیح از زخم‌های ناشی از جراحی مربوط می‌شود.

4.7/5 - (26 امتیاز)

سوالات متداول

2 پاسخ

  1. به امید روزی که با کنترل و پیشگیری و استفاده از تجهیزات یکبار مصرف خطرات ناشی از عفونت بیمارستانی را به صفر برسانیم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

با ما در ارتباط باشید...

نشانی دفتر مرکزی:

ایران، تهران، قیطریه، خیابان اندرزگو، پلاک 104، واحد2

تلفن تماس : 

02122671845 | 02122205502

02122205503 | 02122218910

فکس :

02141425555 | داخلی 28544

 پست الکترونیک:

info@abadis-med.com

نشانی کارخانه:

ایران،تهران،شهرک صنعتی شمس آباد، بلوار گلستان، کوچه گلشن ۱۹،پلاک۱۷

تنها دارنده تاییدیه اتحادیه اروپا

با ما در شبکه های اجتماعی همراه باشید...

با ما در ارتباط باشید...

نشانی دفتر مرکزی:

ایران، تهران، قیطریه، خیابان اندرزگو، پلاک 104، واحد2

تلفن تماس : 

02122671845 | 02122205502

02122205503 | 02122218910

فکس :

02141425555 | داخلی 28544

 پست الکترونیک:

info@abadis-med.com

نشانی کارخانه:

ایران،تهران،شهرک صنعتی شمس آباد، بلوار گلستان، کوچه گلشن ۱۹،پلاک۱۷

با ما در شبکه های اجتماعی همراه باشید...

کلیه حقوق مادی و معنوی این وبسایت متعلق است به : مخازن طبی آبادیس

طراحی و توسعه توسط: ویراکام